Αυτισμός και Εργοθεραπεία.

Ο αυτισμός είναι μια βαθιά αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρά ελλείμματα  στην κοινωνική συμπεριφορά και στην επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένα ή στερεότυπα ενδιαφέροντα και συμπεριφορές, (Sams et al 2006).

Οι συνθήκες στο φάσμα του αυτισμού χαρακτηρίζονται  από κοινωνικές και επικοινωνιακές διαταραχές, περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά. Επιπλέον, τα παιδιά με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)  έχουν κατ 'επανάληψη βρεθεί να εμφανίζουν άτυπες συμπεριφορικές αποκρίσεις σε αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως μετράται σε ερωτηματολόγια φροντιστών. Οι άτυπες απαντήσεις τους σε καθημερινές αισθήσεις έχουν συσχετισθεί με πολλές καθημερινές προκλήσεις της ζωής και  ιδιαίτερα δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές σε υπερδιέγερση περιβάλλοντα, (Ashburner et al 2013).

Η εργοθεραπεία αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό μέρος στην εκπαίδευση στον αυτισμό και στις ΔΑΔ γενικότερα. Μαθαίνει στο παιδί την εντολοδοσία και  την οριοθέτηση και αυξάνει την πολυπλοκότητα της σκέψης και των εντολών αλλά βοηθάει το παιδί και στις καθημερινές ικανότητες που χρειάζονται όπως ντύσιμο, φαγητό, τουαλέτα κ.λ.π. (Παπαβασιλείου,2015).

Οι  εργοθεραπευτές μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής, την εκπαίδευση, την εργασία, την ψυχαγωγία, και τις κοινωνικές δραστηριότητες, (Ashburner et al 2014).

Η  παρέμβαση της εργοθεραπείας σε παιδιά με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος καθορίζεται από τις ανάγκες του παιδιού, τις δεξιότητες και τα ταλέντα του σε συνδυασμό με τις οικογενειακές ανάγκες και τους στόχους. Οι παρεμβάσεις της εργοθεραπείας βοηθούν τα παιδιά με ΔΑΦ να αξιοποιήσουν τις δυνάμεις τους  και να μειώσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής.

 Επειδή ο αυτισμός  είναι διαφορετικός για κάθε παιδί, οι εργοθεραπευτές εξετάζουν βασικούς τομείς της ανάπτυξης, όπου το παιδί μπορεί να χρειαστεί βοήθεια,  βελτιώνουν την ικανότητα του παιδιού στις καθημερινές ασχολίες (παιχνίδι, αυτοφροντίδα, κοινωνική συμμετοχή, κινητικές δεξιότητες, και κάθε άλλη δραστηριότητα ή εργασία που το παιδί θέλει ή χρειάζεται να συμμετέχει) και υποστηρίζουν την οικογενειακή λειτουργία και τις ρουτίνες.

 Οι εργοθεραπευτές  οικοδομούν τις δεξιότητες των παιδιών, ενισχύουν τις ικανότητές τους, και επεμβαίνουν στις δραστηριότητες που φαίνεται να  υποστηρίζουν το παιδί και οικογένεια, εκτελούν όλα τα είδη των καθηκόντων για να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητές στις οποίες υπολείπονται και βοηθούν τις οικογένειες τους να λειτουργήσουν στην καθημερινή τους ρουτίνα.

Επιπλέον, αναπτύσσουν στρατηγικές και ιδέες, σε συνεργασία με την οικογένεια για να ενεργοποιήσουν το παιδί να αναπτύξει τις δεξιότητές του, συνεργάζονται με άλλους επαγγελματίες οι οποίοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παροχή βοήθειας των παιδιών, όπως λογοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς κ.ά. και υποστήριζουν τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς σε κρίσιμα θέματα, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια του σχολείου των παιδιών, (Bourke-Taylor,2011).

Ο γενικός στόχος της εργοθεραπείας είναι να βοηθήσει το άτομο με αυτισμό να βελτιώσει την ποιότητα ζωής στο σπίτι και στο σχολείο. Ο θεραπευτής βοηθά στη διατήρηση και τη βελτίωση των δεξιοτήτων, έτσι ώστε τα άτομα με αυτισμό να μπορούν να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ανεξάρτητα.

Ακολουθούν κάποιες από τις παρεμβάσεις ενός εργοθεραπευτικού προγράμματος:

•        Δεξιότητες καθημερινής ζωής, όπως η εκπαίδευση τουαλέτας, το ντύσιμο, το                 βούρτσισμα των δοντιών, και άλλες δεξιότητες αυτοφροντίδας

•  Βελτίωση λεπτής κινητικότητας, γραφής κ.λ.π.
•  Βελτίωση αδρής κινητικότητας  που χρησιμοποιείται για το περπάτημα, το ανέβασμα    σκάλας, ή ποδήλατο.

• Βελτίωση στάσης σώματος και στασικού ελέγχου καθώς επίσης αντιληπτικές                 δεξιότητες που είναι απαραίτητες για το σχολείο.
•  Ενημερότητα σώματος.

•  Οπτικές δεξιότητες για την ανάγνωση και τη γραφή
•   Ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων και αυτορύθμισης , (Brennan,2015).

Οι εργοθεραπευτές στην παρέμβαση τους, χρησιμοποιούν συχνά το παιχνίδι κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η συμμετοχή στο παιχνίδι επηρεάζεται από τις ΔΑΦ με πολλούς τρόπους. Οι εργοθεραπευτές  εργάζονται για να διευκολύνουν και να επεκτείνουν τοσο την διάθεση για παιχνίδι όσο και τις δεξιότητες που απαιτούνται για αυτό., (Bourke-Taylor,2011).

Επιπρόσθετα,σε έρευνα που έγινε στο My AutismTeam.com  γονείς αυτιστικών παιδιών ψήφισαν την εργοθεραπεία ως την καλύτερη και αποτελεσματικότερη θεραπεία για τα παιδιά τους με ποσοστό 39% , (Yamkovenko,2012).

Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως μια ξεχωριστή έκθεση που δημοσιεύθηκε από την  National Autistic Society έδειξε  ότι τα αυτιστικά άτομα και οι οικογένειές τους αισθάνονται "απομονωμένα" επειδή η κοινωνία δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται την κατάσταση τους.

Πρόκειται για μια έρευνα σε περισσότερα από 7.000 άτομα με αυτισμό, μέλη οικογένειας, φίλους και επαγγελματίες ατόμων με αυτισμό, που διαπίστωσε ότι πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται ακόμη και να εγκαταλείψουν  τα σπίτια τους από φόβο, αφού θεωρούν ότι δεν θα τους καταλάβουν οι γύρω τους.

Πιο αναλυτικά:

•     79% των αυτιστικών ατόμων και το 70% των μελών της οικογένειας αισθάνονται            κοινωνικά απομονωμένοι
•     84% των αυτιστικών ατόμων, δήλωσε ότι οι άνθρωποι τους κρίνουν για την                   ιδιαιτερότητά τους.
•       50% των αυτιστικών ατόμων και των μελών της οικογένειας ανέφεραν ότι πολλές         φορές αναγκάζονται ακόμη και να μην βγούν από το σπίτι τους αφού θεωρούν ότι οι      άνθρωποι θα τους σχολιάσουν αρνητικά.
•      74% των μελών της οικογένειας είπαν ότι οι γύρω τους τους κρίνουν ή             δυσανασχετούν με την εμφάνιση τους.

     Διαβάζοντας κάποιος τα παραπάνω καταλαβαίνει πως πέρα απο κάθε είδος θεραπείας που μπορεί να βοηθά τα άτομα με αυτισμό και τις οικογένειες τους, αποτελεί καθήκον των θεραπευτών όχι η στείρα ενημέρωση και μεταφορά γνώσεων σχετικά με τον αυτισμό αλλά εκείνη η ενημέρωση που θα οδηγήσει στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στην μείωση της περιθωριοποίησης που βιώνουν τα άτομα αυτά και οι οικογένειες τους.

      Μπουρνάκα Αικατερίνη, Εργοθεραπεύτρια.

    

          Πηγές: 

     

         Ashburner, J., Rodger, S., Ziviani, J., Joner, J., 2014. Occupational therapy services for        people with autism spectrum disorders: Current state of play, use of evidenceand future        learning priorities. Australian Occupational Therapy Journal,61,pp 110-120.

Ashburner, Bennett. L., J., Rodger, S., Ziviani, J., 2013. Understanding the sensory experiences of young peoplewith autism spectrum disorder: A preliminary investigation. Australian Occupational Therapy Journal,60,pp 171-180.

Brennan, D., 2015. Benefits of Occupational Therapy for Autism. [online] Available at: < http://www.webmd.com/brain/autism/benefits-of-occupational-therapy-for-autism?page=2> [ Accessed at 1 April 2016]

Sams, M. J., Fortney, E. V., & Willenbring, S. (2006). Occupational therapy incorporating animals for children with autism: A pilot investigation. American Occupational Therapy Association, 60, 268–274.

Yamkovenko, S., 2012. Thousands of Parents Select Occupational Therapy as Best Therapy for Autism. [online] Available at: < http://otl1fe.tumblr.com/post/33140104210/thousands-of-parents-select-occupational-therapy?is_related_post=1> [ Accessed at 1 April 2016]

Bourke-Taylor, H., 2011. Occupational Therapy and Young Children with Autism. (Part 1) [pdf]  Monash University. Available at: < http://www.med.monash.edu.au/assets/docs/scs/psychiatry/occupational-therapy-autism.pdf> [ Accessed at 1 April 2016]

Παπαβασιλείου, Δ., 2015. Πρόγραμμα Αυτισμός Checklist κατά Δημητρίου. Αθήνα: Ελληνική Εταιρεία Αναπτυξιακής και Συμπεριφορικής Παιδιατρικής.

           http://www.mirror.co.uk/news/technology-science/science/autistic-childrens-families-not-getting-7665647